​Co grozi naszym królikom?

Ochrona zdrowia królików, obok racjonalnego żywienia, stosowania odpowiednich zabiegów umożliwiających utrzymanie optymalnego mikroklimatu, jest elementem najważniejszym, pozwalającym na ograniczenie strat wśród zwierząt do minimum. Ważne jest, by króliki utrzymywać w warunkach higienicznych, które zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia wielu chorób. Należy przestrzegać terminów szczepień i stosować środki zwalczające pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne. Istotną rzeczą jest zapobieganie rozwijaniu się owadów
i gryzoni, mogących przenosić choroby.

Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się chorób między zwierzętami, powinno się zwrócić szczególną uwagę na obsadę zwierząt. Liczba królików powinna być dostosowana do możliwości obiektu: wielkości klatek, utrzymania odpowiedniej temperatury, przepływu i wymiany powietrza, stężenia gazów szkodliwych w powietrzu. Zbyt wysoka temperatura, niski stopień wymiany powietrza, przeciągi i duże stężenie dwutlenku węgla czy amoniaku mogą nie tylko obniżyć szybkość przyrostów, a przyczynić się do osłabienia zdrowia zwierząt i przyspieszenia przenoszenia chorób.

Choroby najczęściej występujące u królików
można podzielić na 4 grupy:

a) choroby wirusowe i bakteryjne:

Myksomatoza - choroba wirusowa, przenoszona jest głównie przez komary i pchły. Na skórze królika pojawiają się guzki i obrzęki, często rozlewające się, głównie w miejscach nieowłosionych (na powiekach, na nosie, na uszach). Należy ograniczyć możliwość przedostawania się owadów do wnętrza budynków lub klatek, w których utrzymywane są króliki. Myksomatoza jest chorobą zwalczaną z urzędu, a zapobiega się jej stosując szczepienia ochronne. Obecnie dostępna jest na rynku szczepionka o nazwie handlowej Myxovac. W zależności od potrzeb, szczepienie wykonuje się do 4 razy w roku (średnio 2-3 razy).

Wirusowa krwotoczna choroba królików (VHD, chiński pomór królików, krwotoczne zapalenie oskrzeli i płuc) - wirus atakuje najpierw dorosłe króliki, również samice kotne i karmiące. Objawia się trudnościami w oddychaniu, dusznościami krwistym wypływem z nosa. Zwierzę ma powiększoną i przekrwioną wątrobę i śledzionę. VHD charakteryzuje się bardzo ostrym przebiegiem, a śmierć następuje do 24 godzin od momentu zakażenia. VHD jest chorobą zwalczaną z urzędu, a zapobiega się jej stosując szczepienia ochronne. Szczepienia wykonuje się 2 razy w roku. Obecnie dostępna jest szczepionka o nazwie handlowej Cunivac.

Enterokolit (ERE, enteropatia śluzówki) - atakuje głównie młode zwierzęta, powodując zaburzenia żołądkowo - jelitowe. Po zakażeniu pojawia się biegunka, wysięki z odbytu (w postaci śluzu), nabrzmienie wszystkich fragmentów układu pokarmowego, wypełnienie żołądka wodą i gazami. Pojawia się charakterystyczne chlupanie w brzuszkach młodych zwierząt.

W dalszych etapach rozwoju w śluzówce przewodu pokarmowego królika pojawiają się dziury, a zwierzę odczuwa nadmierne pragnienie. Sztuki chore poddaje się leczeniu antybiotykowemu. ERE atakuje przede wszystkim młode króliki do momentu całkowitego wykształcenia się przewodu pokarmowego. Bez interwencji ze strony hodowcy, zakażenie bakteriami E. coli niemal zawsze kończy się śmiercią zwierzęcia. U starszych zwierząt ERE nie powoduje tak dużych strat, gdyż ich dobrze wykształcony układ pokarmowy (tzw. dobra flora bakteryjna) znacznie szybciej radzi sobie z zakażeniem bakteryjnym.

Pasteurella (posocznica krwotoczna, katar zakaźny, zapalenie nosa, "nosówka królików") - wywoływana przez bakterie Pasteurella, często występujące z bakteriami z grupy Staphylococcus. Pastereloza przyjmuje postać przewlekłą lub ostrą. W obu przypadkach pojawia się wyciek z nosa
i trudności w oddychaniu. Powoduje pojawienie się wrzodów i ropieni na skórze, sutkach oraz zmian ropnych w płucach. W pierwszej fazie choroby króliki są apatyczne, mniej ruchliwe. W ostrym przebiegu choroby zwierzęta padają w ciągu kilku dni od zakażenia, natomiast w przebiegu łagodnym - przewlekłym, choroba może rozwijać się kilka tygodni a nawet miesięcy. Jest zwalczana poprzez stosowanie odpowiednich kombinacji antybiotykowych.

b) Choroby pasożytnicze:

Kokcydioza - wywoływana jest przez pierwotniaki z grupy Eimeria, żyjące
i rozmnażające się w nabłonku przewodów żółciowych wątroby lub w błonie śluzowej przewodu pokarmowego, a w szczególności jelit. Królik zaraża się poprzez kontakt z zainfekowanym zwierzęciem lub przez zjedzenie zakażonej paszy. Chore osobniki tracą na wadze, mają wzdęty brzuch, są apatyczne, mają mętne oczy, wydalają rzadki, cuchnący kał, często zmieszany ze śluzem. Kokcydioza jest chorobą występującą dość często w chowie fermowym zwierząt. Dlatego ważne jest, by zabezpieczać stosowaną paszę dopuszczonymi do obrotu kokcydiostatykami. Kokcydiozę leczy się stosując kurację np. lekiem Vetrocox. Okres karencji dla większości kokcydiostatyków wynosi 10 dni, dlatego ok. 2 tygodni przed sprzedażą należy wyeliminować je z paszy.

Świerzb - wywoływany jest przez pasożytnicze roztocza tzw. świerzbowce, które mogą przenosić się między zwierzętami lub pochodzić z zakażonego środowiska. Roztocza atakują głównie zewnętrzne przewody słuchowe,
a objawem zakażenia jest pojawienie się żółtej, gęstej wydzieliny o nieprzyjemnym zapachu. Równie często pojawiają się zmiany na skórze głowy i tułowia. Nakłuwanie skóry przez świerzbowce powoduje świąd, przez co królik rozdrapując zainfekowane miejsce, coraz bardziej rozdrapuje powstałą ranę. Zainfekowane miejsca należy przemywać roztworem np. 20% Biowalu, a zabieg powtarzać trzykrotnie w odstępach 10 - dniowych.

c) choroby spowodowane niewłaściwym utrzymaniem i błędami w żywieniu (wzdęcia, zaparcia, biegunka, przegrzanie, itp.)

Najczęściej występującym schorzeniem są zatrucia pokarmowe, wywołane zanieczyszczeniem paszy lub wody, głównie drobnoustrojami chorobotwórczymi, nieprawidłowym składem stosowanych mieszanek. Zwierzętom należy podać odpowiednie leki i zapewnić optymalne warunki bytowania. W przypadku przegrzania lub nadmiernego schłodzenia organizmu powinno się jak najszybciej przywrócić optymalną temperaturę w pomieszczeniu, zapewnić prawidłową wymianę powietrza i jego przepływ.

d) obrażenia ciała:

• odgniecenia na skokach
• rany spowodowane bójkami
• rany spowodowane bójkami

Zranione miejsca należy posmarować maścią lub spryskać antybiotykiem w aerozolu w celu zapobieżenia zakażeniom bakteryjnym np. Staphylococcus.

mgr inż. Małgorzata Adamczak